14. ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH THỨ BẬC (AHP) ĐỂ ĐÁNH GIÁ TỔN THƯƠNG DO TRƯỢT LỞ ĐẤT TẠI HUYỆN HÒA AN, CÔNG VIÊN ĐỊA CHẤT NON NƯỚC CAO BẰNG
Giới thiệu
Huyện Hòa An thuộc Công viên địa chất Non nước Cao Bằng có giá trị nổi bật về địa chất, địa mạo và đa dạng sinh học, mang lại nhiều lợi ích về kinh tế, khoa học, giáo dục và thẩm mỹ (UNESCO, 2015). Tuy nhiên, khu vực này thường xuyên đối mặt với các rủi ro như lũ quét và trượt lở do hoạt động địa chất và nhân sinh mạnh mẽ. Bài báo sử dụng phương pháp phân tích thứ bậc AHP kết hợp hệ thống thông tin địa lý (GIS) để đánh giá tính dễ tổn thương do trượt lở đất ở huyện Hòa An, với các yếu tố như mật độ dân số, tỷ lệ trẻ sơ sinh, tỷ lệ dân số trên 44 tuổi, số lượng nam/nữ và tỷ lệ lao động, kếp hợp với bản đồ nguy cơ trượt và hiện trạng sử dụng đất. Kết quả cho thấy, địa hình (độ dốc), mật độ dân cư và khả năng tiếp cận dịch vụ cơ bản là những yếu tố chính ảnh hưởng đến tính dễ tổn thương, với 66 % diện tích nằm trong khu vực có nguy cơ trượt lở từ trung bình đến rất cao. Kết quả của nghiên cứu này cũng chỉ ra phương pháp AHP có thể áp dụng rộng rãi trong việc lập bản đồ tính dễ tổn thương ở các khu vực khác tại Việt Nam, đặc biệt là nơi thiếu dữ liệu chi tiết về thiệt hại do trượt lở đất.
Toàn văn bài báo
Trích dẫn
[2]. Basu T, Pal S (2020). A GIS-based factor clustering and landslide susceptibility analysis using AHP for Gish River Basin, India. Environ Dev Sustain 22:4787 - 4819.
[3]. Đoàn Quang Trí, Nguyễn Văn Nhật, Quạch Thị Thanh Tuyết (2024). Ứng dụng phương pháp AHP và công nghệ GIS chỉ ra các huyện có nguy cơ xảy ra sạt lở cao tại bán đảo Cà Mau. Tạp chí Khí tượng Thủy văn, 763, trang: 35 - 47.
[4]. Fekete, A., (2009). Validation of a social vulnerability index in context to river-floods in Germany. Natural Hazards and Earth System Sciences 9(2):393 - 403.
[5]. Fekete, A., M. Damm, J. Birkmann (2010). Scales as a challenge for vulnerability assessment. Natural Hazards 55(3):729 - 747.
[6]. Hạnh Nguyên, Tăng Chung (2016). Hòa An: Sạt lở đất gây tắc nghẽn giao thông tại Bản Gủn, xã Ngũ Lão. Đài Phát thanh - Truyền hình Cao Bằng. http://caobangtv.vn/tin-tuc-n5091/hoa-an-sat-lo-dat-gay-tac-nghen-giao-thong-tai-ban-gun-xa-ngu-lao.html.
[7]. Võ Anh Kiệt, Bùi Văn Chanh (2023). Ứng dụng phương pháp AHP để chi tiết cấp độ rủi ro do sạt lở ở thành phố Nha Trang. Tạp chí Khoa học Tài nguyên và Môi trường, Số 45, tr. 63 - 73.
[8]. Nguyễn Huy Anh, Nguyễn Trung Kiên, Trần Mỹ Hảo (2022). Ứng dụng phân tích thứ bậc (AHP) và GIS đánh giá nguy cơ trượt lở đất ở huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước. Tạp chí Khí tượng Thủy văn, EME4, 85 - 93. Doi:10.36335/VNJHM.2022(EME4).85 - 93.
[9]. Oronde Drakes, Eric Tate (2022). Social vulnerability in a multi - hazard context: A systematic review. Environmental research letters.
[10]. Phạm Hà (2021). Kiểm tra khu vực có nguy cơ sạt lở ở xóm Canh Biện, xã Nguyễn Huệ. Đài Phát thanh - Truyền hình Cao Bằng. http://caobangtv.vn/tin-tuc-n42110/hoa-an-kiem-tra-khu-vuc-co-nguy-co-sat-lo-o-xom-canh-bien-xa-nguyen-hue.html.
[11]. Pourghasemi, H. R., Pradhan, B., Gokceoglu, C., Moezzi, K. D., (2012). Landslide susceptibility mapping using a spatial multi-criteria evaluation model at Haraz watershed, Iran. Catena, 85(3), 274 - 287.
[12]. Saaty, T. L., (1980). The Analytic Hierarchy Process. McGraw-Hill.
[13]. Villagran de Leon J.C., (2006). Vulnerability - conceptual and methodological review. Studies of the university: Research, counsel, education, publication series of UNU-EHS4/2006.
[14]. Yalcin, A., (2008). GIS-based landslide susceptibility mapping using analytical hierarchy process and bivariate statistics in Ardesen (Turkey): Comparisons of results and confirmations. Catena, 72(1), 1 - 12.